तुम्हाला रॉबिनहूड कल्चरमध्ये रमायला आवडते का ? तुम्हाला बर्म्युडा ट्रँगल नावाची फसवी रचना आकर्षक वाटते का ?? हे दोन प्रश्न जाणीवपूर्वक विचारले. नुकताच KGF chapter 2 हा सिनेमा पाहिला आणि हे दोन प्रश्न मनात उमटले. सध्या दाक्षिणात्य चित्रपटाची भयंकर क्रेझ आहे. त्या सिनेमाचे टेक्निक, प्रेझेंटेशन, लार्जर दॕन लाईफवाला हिरो अशी खास वैशिष्ट्ये असतात. पण त्याचबरोबरीने हिंसेचा भडिमार, अनावश्यक अतिभावुकता, हिरोला दिलेले अती फुटेज यामुळे हे सिनेमे बरेचदा बटबटीत अथवा भडक असतात. करमणूक मात्र प्रचंड करतात. विशेषतः तरुणाईचे. सध्याच्या तरुणाईचे माईंड अचूकपणे टिपण्यात दाक्षिणात्य सिनेमा यशस्वी झालाय हे कबूल करायालाच हवे.
KGF…हा सिनेमा चांगला की वाईट अशा ढोबळ वर्गीकरणात सांगणे कठीण आहे. चांगला आहे असं सांगायचं तर बरीच वैगुण्ये समोर आहेत आणि वाईट म्हणायचं तर मासशी जोडून घेण्यात सिनेमा यशस्वी झालाय. असा हा दुहेरी पेच आहे. रॉकिंग स्टार म्हणून गाजणारा यश हा अभिनेता आता सर्व सिनेरसिकांच्या ओळखीचा झालाय. सिनेमाची कथादेखील जेमतेम म्हणावी अशी आहे आणि प्रेझेंटेशन म्हणाल तर पहिल्या सिनेमाचा तरूण दर्शक डोळ्यासमोर ठेवून सगळी मांडणी केली गेलीय. व्यावसायिक दृष्ट्या हा सिनेमा अत्यंत यशस्वी होईल, KGF नावाची सिनेमा सिरीयल म्हणूनही दिर्घकाळ राज्य गाजवेल, यश या अभिनेत्याला सुपरस्टार देखील बनवेल, पुढील भागाची उत्सुकता देखील ताणून ठेवेल वगैरे वगैरे ….पण खरा प्रश्न असा की, KGF सारखे सिनेमे करमणूक वगळता नेमकी कोणती मूल्ये समाजात रुजवत आहेत ? असे सिनेमा पूर्णपणे व्यावसायिक दृष्टिकोन ठेवून बनवले जातात एवढेच उत्तर इथे अपेक्षित नाही. यापलिकडे जाऊन थोडे अशा सिनेमाविषयी बोलले पाहिजे. रॉबिनहूड प्रतिमा बहुतांशी लोकांना आवडीची असल्याने अन्यायग्रस्त हिरोने कुकर्माच्या माध्यमातून जमवलेली अमाप संपत्ती आणि ती संपत्ती अत्यंत निरीच्छपणे गोरगरीब लोकांच्यात वाटून टाकण्याचे औदार्य जेवढे वरून पाहता योग्य भासले तरी आतून मात्र समाजव्यवस्थेचे पोखरलेले चित्रण पडद्यावर पाहताना अक्षरशः काटा येतो अंगावर. कारण अशा सिनेमाचा मोठा प्रेक्षकवर्ग हा तरुणच असल्याने आणि ही तरुणाई थिएटर मध्ये देत असणारा बेफाम व बेभान प्रतिसाद पाहून मन चिंतीत झाले नाही तरच नवल. आपल्यावर झालेल्या अन्यायाचा बदला घेताना कुमार्गाचा अवलंब करायला हरकत नाही आणि हे करताना थोडासा भाग गोरगरीब जनतेत वाटला की देवपण यायला वेळ लागत नाही अशी काही गृहीतके तरुणाई करु लागली तर मग या देशाचे भले कुणालाही शक्य नसेल. अभिनेता , दिग्दर्शक आणि पटकथाकार यांचा हेतू व्यावसायिक असूनही शुद्ध असला तरीही समाजमनात हिंसेचा वाढता प्रभाव आणि गैरमार्गाचे होणारे उदात्तीकरण यातून मात्र हे तीन लोक आपली जबाबदारी टाळू शकत नाहीत.
सिनेमाचा एकूणच प्लॉट एका भव्य अशा मांडणीवर करताना या तिघांनी दिलेल्या योगदानाचा त्यांच्या त्यांच्या कारकीर्द करताना नक्कीच फायदेशीर ठरेल मात्र समाजातील एका विशिष्ट गटाची अर्थात तरुणाईच्या होणाऱ्या हानीचे एक खापर यांच्या नावे देखील भविष्यात फुटले जाईलच. केवळ व्यावसायिक हेतू ठेवून गल्लाभरु सिनेमा करण्यासाठी आवश्यक ते सारे घटक KGF सारख्या सिनेमात खच्चून भरलेले असतात. यातूनच ५०० ते १००० कोटीचा व्यवसाय देखील उभारतात. मात्र जशी या आर्थिक फायद्याची गणिते मांडून त्याच्या यशस्वीतेचा निबंध वाचला जातो तसेच एकदा अशा सिनेमातून होणारी समाजहानी मोजली तर ? हाती भयंकर सत्य लागू शकते. काश्मीर फाईल्स याचे अलिकडचे ढळढळीत उदाहरण आहे. KGF आशयाने वेगळा असला तरी एका टप्प्यावर तो सिनेमा देखील काहीसा असाच बनलाय हे नोंदवावे लागेलच. KGF दुनिया म्हणजे त्यांनाच भावू शकते ज्यांना रॉबिनहुडी कल्पनेत रमायला आवडते आणि बर्म्युडा ट्रँगलसारख्या अस्तित्वात नसणाऱ्या चमत्कारिक दुनियेवर भरवसा असतो. याचकरता लेखाची सुरूवात या दोन प्रश्नांनी केलीय.
संत तुकाराम सिनेमा पाहून कुणी तुकाराम बनते का ? असा प्रश्न विचारणारे महाभाग कमी नाहीत . पण वीरप्पन पासून रॉकी अर्थात KGF जेव्हा एखाद्या गुन्हेगारी प्रवृत्तीचे आणि शोषणाचे देखील सिनेमातून उदात्तीकरणाची शिखरे मांडली आणि त्याला रॉबिनहुडी स्टाईल मुलामा चढवला जातो तेव्हा त्याचे गंभीर चिंतन आवश्यक असते.वैयक्तिक बदला घेण्याच्या वृत्तीला जेव्हा रॉबिनहुडी थेसीस जोडला जातो आणि उदात्तीकरण करताना सामाजिक जबाबदारीचे भानं हरवत जाते तेव्हा …सिनेमा व्यावसायिक दृष्ट्या कितीही मोठा होत असो, एक सिनेरसिक व सामाजिक भानं म्हणून आपण आपली भुमिका स्पष्टपणे लोकांच्या समोर विचारार्थ ठेवली पाहिजे एवढ्याच माफक हेतूने काही सूचन केलंय …विचार कराल एवढीच अपेक्षा.
Hii